یکی از قدیمی ترین ابزار استراتژیک مورد استفاده کسب و کارها و شرکت ها، ماتریس تحلیل عوامل درونی و بیرونی یا به اختصار(SWOT) است. این ابزار با کنار هم قراردادن 4 مولفه فرصت های خارج از کسب و کار، تهدیدهای خارج از کسب و کار، و نقاط قوت و ضعف کسب و کار، در شناسایی وضعیت کنونی(و آینده) کسب و کار، و اتخاذ استراتژی بهینه جهت نیل به اهداف تعیین شده، به مدیران کمک میکند.
ابتدا یک ماتریس دو در دو به شکل بالا تهیه می شود. سپس ابتدا عوامل داخلی موجب ایجاد مزیت کسب و کارتان را به عنوان نقاط قوت کسب و کار اضافه کنید. در مقابل این نقاط قوت، قطعا نقاط ضعفی هم برای کسب و کارتان وجود دارد، به صورت فهرست وار، نقاط ضعف را نیز وارد کنید. نمونه ای از عوامل درونی کسب و کار را در زیر مشاهده کنید:
همچنین در ادامه بخش بیرونی ماتریس سوات تکمیل می شود، با طرح این سوال که چه عوامل خارج از سازمان و یا کسب و کار ما بر آن تاثیر دارند. آنهایی که تاثیر مثبت دارد، به عنوان فرصت و آنچه تاثیر منفی دارد، به عنوان تهدید شناخته می شوند. مثالهایی از فرصت ها و تهدید ها را در ادامه بخوانید:
و اما اکنون با شناختن ماتریس SWOT این سوال پیش می آید که این ماتریس به چه دردی میخورد؟ در کدام مرحله میتواند به کسب و کار کمک کند؟ در ادامه پاسخ این سوال و اساسا تحلیل ماتریس سوات را بیشتر بررسی خواهیم کرد.
این ماتریس، صرفاً شیوه ای برای نمایش وضعیت موجود یک کسب و کار است. اما هدف اصلی از فهرست کردن نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید، بررسی گزینه‌های استراتژیک پیش روی یک کسب و کار است. وگرنه فهرست کردن نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید، به خودی خود نمی‌تواند معجزه کند و تأثیری داشته باشد. گام بعدی این است که این عوامل در مقابل هم دیده شده، و استراتژی های مناسب استخراج شوند. با پاسخ به سوال هایی نظیر: چگونه میتوان از نقاط قوت کسب و کارمان در جهت مقابله با تهدیدها استفاده کرد؟ چگونه با استفاده از فرصت های خارج از کسب و کارمان و عوامل مثبت بیرونی، بتوانیم نقاط ضعف را پوشش دهیم؟ و سوالاتی از این دست، که پاسخ به آن ها لیست استراتژی های پیش روی کسب و کار را مشخص می کند و میتوان پس از آن برنامه استراتژیک کسب و کار را تدوین یا به سازی کرد.
در برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک دو نوع تحلیل ماتریسی دیگر نیز جزو روش های مرسوم تحلیل عوامل موثر بر کسب و کار است، ماتریس ارزیابی عوامل داخلی یا IFE و همچنین ماتریس PEST یا شناسایی عوامل خارجی که در مقالاتی جداگانه به آن ها خواهیم پرداخت.
